Αυτές ακριβώς οι αλλαγές ΔΕΝ πρέπει να γίνουν και ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ! *
238
σελίδες στον νόμο 4823/2021 του καλοκαιριού χρειάστηκαν για να
περιγράψουν το τσουνάμι των δομικών αλλαγών που διαμορφώνουν το πλέον
σκοτεινό τοπίο για την δημόσια εκπαίδευση, το περιεχόμενο της γνώσης και
τους όρους εργασίας μας.
Κατακαλόκαιρο
με σχολεία κλειστά, με τους εκπαιδευτικούς μακριά και την κοινωνία
τρομαγμένη και καθημαγμένη από την επέλαση της πανδημίας, η Κυβέρνηση
και το Υπουργείο Παιδείας ψηφίζει νόμο που αλλάζει συθέμελα το δημόσιο
σχολείο. Κατακαλόκαιρο για να μην μπορέσει το εκπαιδευτικό κίνημα να
αντιδράσει και να απαντήσει. Τώρα όμως με την έναρξη της σχολικής
χρονιάς θα λάβουν την απάντηση που πρέπει. Σήμερα 7.9.2021 πήραν μια
πρώτη απάντηση! Στα γνωστά τηλε-σεμινάρια, παρωδία επιμόρφωσης, τους
περίμενε γενική κατακραυγή! Παρά τα κλειστά μικρόφωνα που επιβάλλουν
εδώ και δύο χρόνια, οι εκπαιδευτικοί βρίσκουν τρόπο να ξεφιμωθούν και να
εκφράσουν την αγανάκτησή τους. Αυτή την αγανάκτηση που πολύ σύντομα θα
γίνει κύμα αντίστασης και θα αποτελέσει ανάχωμα στην επέλαση που
σχεδιάζεται έναντι του δημόσιου σχολείου.
Γιατί επέλαση όμως; Μήπως υπερβάλλουμε;
Τα
όσα υπαγορεύονται από τον νόμο δεν συνιστούν απλώς μια συντηρητική
στροφή. Πρόκειται για ολικό ανασχεδιασμό του συστήματος εκπαίδευσης στο
σύνολο των λειτουργιών του. Ας δούμε τι προβλέπεται:
ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ – ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΕΙΘΑΡΧΗΣΗ
Ø
Δημιουργία μιας πολυσύνθετης και δαιδαλώδους διοικητικής πυραμίδας και
ενός αυστηρού, πολυπρόσωπου και πολυεπίπεδου μηχανισμού ελέγχου και
πειθάρχησης, με πολλές, πολλές θέσεις στελεχών!!!!
Ø
Δημιουργία νέων αξιολογικών δομών που διαπλέκονται και
αλληλοεξαρτώνται μεταξύ τους (τοπικοί επόπτες ποιότητας της εκπαίδευσης,
περιφερειακοί επόπτες, περιφερειακά συμβούλια εποπτών, σύμβουλοι
εκπαίδευσης κλπ). ΔΟΜΕΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΝΑ ΜΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΝ ΚΑΘΕ 2
και 4 ΧΡΟΝΙΑ. Δομές που ενισχύουν υπέρμετρα την εξουσία ποικίλων
πειθαρχικών μηχανισμών και ελέγχων που ταπεινώνουν και χειραγωγούν τον
εκπαιδευτικό της τάξης.
ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ – ΤΟΠΙΚΗ ΠΕΙΘΑΡΧΗΣΗ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΝΤΑΧΟΥ ΠΑΡΟΥΣΑ ΕΞΟΥΣΙΑ
Ø
Δημιουργία τυπικής και άτυπης ιεραρχίας στο εσωτερικό των σχολείων
(συντονιστές τάξης, συντονιστές γνωστικού αντικειμένου, μέντορες,
υπεύθυνους εκπαιδευτικών ομίλων)
Ø
Η επιλογή και η τοποθέτηση όλων των υπευθύνων γίνεται αποκλειστικά
από τον διευθυντή, ο οποίος επιλέγει και τον υποδιευθυντή. Έτσι
εξασφαλίζεται η
Ø
Δημιουργία εσωτερικού ελεγκτικού μηχανισμού των εκπαιδευτικών με
όργανα από το ίδιο το σώμα των εκπαιδευτικών (τα κάστρα πολιορκούνται
καλύτερα εκ των έσω άλλωστε!)
Ø
Κεντρική αρμοδιότητα του διευθυντή και του σώματος των εκλεκτών του
αποτελεί η διασφάλιση της εφαρμογής της κυβερνητικής πολιτικής, και για
να επιτευχθεί αυτό επιβάλλεται η
Ø
Αναβάθμιση του ρόλου του Διευθυντή/Προϊσταμένου της σχολικής μονάδας
με απόδοση αρμοδιοτήτων και εξουσιών που δεν έχουν προηγούμενο. Πρακτικά
τα πάντα που αφορούν το σχολείο τα αποφασίζει ο Διευθυντής και μόνο.
Αποφασίζει ποιος θα είναι υποδιευθυντής, ποιοι θα είναι ενδοσχολικοί
συντονιστές, μέντορες κλπ, ποια προγράμματα θα κάνει το σχολείο, ποια
τεκμήρια θα ανεβάζει στον ηλεκτρονικό φάκελο του εκπαιδευτικού, σε ποια
θέματα και από ποιον φορέα θα πραγματοποιείται η ενδοσχολική επιμόρφωση
σε ώρες εκτός διδακτικού ωραρίου κ.α. Έχει αρμοδιότητα πειθαρχικού
ελέγχου και φυσικά αξιολόγησής μας κάθε δύο χρόνια. Προς τούτο θα μπορεί
να μπαίνει όποτε θέλει στην τάξη μας για να μας ελέγχει. Το σχολείο
ανήκει στον ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΟ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ!
Ø
Ο διευθυντής συνεπικουρείται στο έργο του από την ομάδα των «αρίστων»
που ο ίδιος επιλέγει. Η εξουσία και οι επιταγές της είναι παντού και
πάντα! Οι «άριστοι» αυτοί λειτουργούν ως όχημα για την εμπέδωση της
κουλτούρας αξιολόγησης και της πυραμιδωτής οργάνωσης της εργασίας μας
Ø
Οι «άριστοι» βέβαια είναι άμισθοι. Αλλά υπάρχει τυράκι. Δίνουν τώρα
άμισθες υπηρεσίες και στο μέλλον θα ανταμειφθούν με μόρια, όταν θελήσουν
από μαθητευόμενα στελέχη να γίνουν κανονικά στελέχη εκπαίδευσης. ΛΕΦΤΑ
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ, ΒΟΛΕΥΤΕΙΤΕ ΜΕ ΜΟΡΙΑ!
Ø
Μόρια θα λάβουν και όσοι κάνουν τους εκπαιδευτικούς ομίλους χωρίς να
συνυπολογίζονται οι ώρες αυτές στο διδακτικό τους ωράριο. Οι όμιλοι
προβλέπονται να γίνονται μετά το πέρας του πρωινού προγράμματος είτε το
απόγευμα, είτε στις ώρες του ολοημέρου!!!
Κάθε
μέλος αυτής της πολυδαίδαλης πυραμίδας δημοσιεύει εκθέσεις,
προγραμματίζει, στοχοθετεί με βάση τις οδηγίες του κράτους, αποτιμά και
συνεδριάζει. Όλο αυτό το σύστημα λειτουργεί τελικά ως ένας καφκικός
πύργος όπου ο στόχος είναι η εξουσία να εξακτινώνεται και να επιβάλλεται
με μια θεσμική διάρθρωση του δημόσιου σχολείου, η οποία θυμίζει
στρατώνα με λοχίες, επιλοχίες, ανθυπασπιστές, ταγματάρχες κ.τλ.
Ο
κατακερματισμός του συλλόγου διδασκόντων κάθε σχολείου σε μέντορες,
συντονιστές, υπεύθυνους εκπαιδευτικών ομίλων στοχεύει στη διάλυση κάθε
μορφής συλλογικότητας και στη διαμόρφωση επάλληλων γραφειοκρατικών
επιπέδων στη βάση τριών αρχών: εμπέδωση της κρατικής εξουσίας,
εξατομίκευση και διάχυση μιας κουλτούρας διαρκούς επιτήρησης.
Μα δεν τελειώσαμε...
Έχουμε και την ΑΤΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
Τα
στελέχη θα αξιολογούνται σε μια αριθμητική κλίμακα του 100 και
απειλούνται με αντικατάσταση ή/και αποκλεισμό από τις διαδικασίες
επιλογής αν κριθεί ότι δεν εφαρμόζουν αποτελεσματικά, δηλαδή απόλυτα,
την κυβερνητική πολιτική. Και για να την εφαρμόσουν πιστά απειλούνται με
πειθαρχικές διώξεις, πώς αλλιώς;
Η
αξιολόγηση των εκπαιδευτικών θα γίνεται κάθε 2 χρόνια από τον
Διευθυντή και κάθε 4 από τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης (εκείνον που λέγαμε
σχολικό σύμβουλο και μετά συντονιστή). Η αξιολόγηση θα αποτυπώνεται σε
4βαθμη κλίμακα και θα αφορά τρία πεδία της παιδαγωγικής και υπηρεσιακής
δραστηριότητας:
Ø παιδαγωγική επάρκεια, διδακτική ικανότητα (θα αξιολογείται από τον σύμβουλο εκπαίδευσης)
Ø παιδαγωγικό κλίμα, διαχείριση τάξης (αξιολογούμενη από τον διευθυντή)
Ø
υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια, ενδιαφέρον για την εκτέλεση των
υπαλληλικών καθηκόντων, συμμετοχή στην αυτοαξιολόγηση, συνεργασία με τον
διευθυντή κλπ (αξιολογούμενη από τον διευθυντή)
Ο
πραγματικός στόχος είναι η τρομοκράτηση του εκπαιδευτικού της τάξης
ώστε να αποδεχτεί τον ανταγωνισμό και τον παιδαγωγικό τεχνοκρατισμό του
υπουργείου και να διαγράψει ως αναχρονισμό τις συλλογικές διαδικασίες
στο εσωτερικό κάθε σχολείου, τη δημοκρατία, την παιδαγωγική ελευθερία
και το εκπαιδευτικό συνδικάτο.
ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΑΠΟ ΤΟ 1982 ΔΙΑΠΛΕΚΟΝΤΑΙ Ο ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ- ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ/ΤΡΙΑΣ
Τα
αποτελέσματα της αξιολόγησης δημοσιοποιούνται σε ηλεκτρονική πλατφόρμα
(ηλεκτρονικός φάκελος εκπαιδευτικού που περιέχει την αξιολογική έκθεση
όλων των αξιολογητών και την έκθεση αυτοαξιολόγησης του εκπαιδευτικού).
Προφανώς κατηγοριοποιούνται έτσι τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι
σχολικές μονάδες. Το ηλεκτρονικό φακέλωμα συνοδεύει τον εκπαιδευτικό σε
όλη του την πορεία. Φυσικά κατάταξη για δύο συνεχείς φορές στην
τελευταία αξιολογική κλίμακα σύμφωνα με τον Δημοσιουπαλληλικό Κώδικα
σημαίνει απόλυση. Αυτοί μιλούν για επιμόρφωση!
Και
οι νεοδιόριστοι, όταν υπάρχουν… Αξιολογούνται ανά έτος και αν κριθούν
«μη ικανοποιητικοί» δεν μονιμοποιούνται, δηλαδή βλέπουν την πόρτα της
εξόδου προς την ανεργία.
Αυτή
η συνένωση ελέγχων και επιτήρησης δεν είναι απλά αυταρχική, αλλά
διαμορφώνει ένα εξουσιαστικό πλέγμα που επιθυμεί να καταργήσει κάθε
παιδαγωγική αυτονομία στο δημόσιο σχολείο, καθώς προωθεί έναν
εκπαιδευτικό ολοκληρωτισμό στο όνομα των ήπιων δεξιοτήτων του ΟΟΣΑ και
του καπιταλιστικού καταμερισμού της εργασίας. Εννοούμε, πιο
συγκεκριμένα, ότι οι πολυεπίπεδοι μηχανισμοί επιτήρησης και η ενοποίηση
παιδαγωγικού και διοικητικού ελέγχου διαμορφώνουν ένα ασφυκτικό
παιδαγωγικό περιβάλλον για καθένα/μια που τολμά να διδάξει κόντρα στο
σχολείο της δεξιότητας και της κατάρτισης.
ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ… ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΧΙΟΥΜΟΡ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΣΤΕΙΡΕΥΤΟ
Χρόνια
ακούμε για την περίφημη αυτονομία της σχολικής μονάδας. Γνωρίζουμε καλά
ότι οι λέξεις διαστρεβλώνονται. Γνωρίζουμε καλά ότι όταν μας μιλάνε για
αυτονομία δεν εννοούν άλλο από την απεμπόληση της υποχρέωσης του
Κράτους να παρέχει τα στοιχειώδη στα σχολεία.
Στο πλαίσιο της δήθεν αυτονομίας εισάγεται:
Ø η πραγματοποίηση προγραμμάτων από εξωσχολικούς φορείς (ΜΚΟ, τράπεζες, βιομηχανίες, πρεσβείες και ό,τι φανταστεί κανείς)
Ø η δυνατότητα επιλογής βιβλίων (πολλαπλό βιβλίο από μια λίστα εγκεκριμένων που υπηρετούν φυσικά τους κεντρικούς στόχους)
Ø
εισάγεται η μικτή χρήση σχολικού βιβλίου και ηλεκτρονικού υλικού και η
μέθοδος της αντεστραμμένης τάξης (διδασκαλία στο σπίτι και εμπέδωση στο
σχολείο). Οι μέθοδοι αυτοί απευθύνονται σε ένα μόνο κομμάτι του
μαθητικού πληθυσμού, σε εκείνο που το οικονομικό και μορφωτικό κεφάλαιο
της οικογένειας επιτρέπει την χρήση τέτοιων υπηρεσιών. Τι και αν
επιτείνονται οι ανισότητες;
ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΘΑ ΜΕΙΝΟΥΝ ΑΠ’ ΕΞΩ;
Όχι
φυσικά! Οι εξετάσεις επανέρχονται παντού. Τώρα θα έχουμε ελληνική PISA,
δηλαδή πανελλαδικές εξετάσεις στην έκτη δημοτικού και στη Γ’ Γυμνασίου
στη γλώσσα και τα μαθηματικά. Ανώνυμες μεν αλλά εργαλείο αξιολόγησης και
των εκπαιδευτικών και των σχολικών μονάδων, αφού τα αποτελέσματα θα
επιτρέπουν την σύγκριση και την ενοχοποίηση των μαθητών και των σχολείων
κάποιων περιφερειών που δεν θα τα καταφέρνουν τόσο καλά.
Τα
αποτελέσματα των μαθητών στις εξετάσεις θα δημοσιοποιούνται στην
ιστοσελίδα του σχολείου, θα αποτελούν βάση για την εξωτερική αποτίμηση
των σχολικών μονάδων από τον σχολικό σύμβουλο και η βιωσιμότητά τους θα
κρίνεται από αυτά. Εμπεδώνεται ως κανονικότητα η παιδαγωγική της
επίδειξης και της υποταγής, των μετρήσεων, των διαρκών αξιολογήσεων, των
ERASMUS plus και των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του ιδρύματος Λάτση.
Αυτοί θα είναι οι άξονες της αξιολόγησης των σχολείων και των
εκπαιδευτικών με την παιδαγωγική της κριτικής σκέψης και της ολόπλευρης
μόρφωσης στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.
Το
μόνο που μένει είναι η απελευθέρωση των σχολικών εγγραφών και η γονική
επιλογή σχολείου, οι οποίες έρχονται ως λογική συνέπεια των παραπάνω:
εάν το 1ο ΔΣ έχει 85% επιτυχία στις εξετάσεις και το 2ο ΔΣ 54%, εάν το
1ο έχει εκπαιδευτικούς ομίλους και δουλεύει τρία ευρωπαϊκά προγράμματα,
με θετική αποτίμηση από τον εκπαιδευτικό σύμβουλο και επόπτη και τα δύο
σχολεία απέχουν μεταξύ τους μόλις 700 μέτρα γιατί να μην γράψεις το
παιδί σου στο «καλύτερο»; Το τι περιμένει το 2ο είναι μια άλλη υπόθεση.
Εννοούμε πιο απλά ότι η δημιουργία τοπικών σχολικών αγορών και οι
ανταγωνιστικές σχέσεις των δημόσιων σχολείων θα είναι η λογική κατάληξη
που διαμορφώνει το συγκεκριμένο θεσμικό και νομοθετικό πλαίσιο
Μέχρι
σήμερα υπήρχε το δημόσιο σχολείο με συγκεκριμένες ζώνες εγγραφών με
ενιαία χρηματοδότηση και μια σχετική παιδαγωγική ελευθερία, πλέον θα
υπάρχει ένα ασφυκτικό κρατικό πλαίσιο επιτήρησης κατακερματισμένων
σχολικών μονάδων, οι οποίες σε ανταγωνισμό μεταξύ τους θα πρέπει να
επιβιώσουν οικονομικά και να μεγιστοποιήσουν τα σχολικά τους
αποτελέσματα, ανταποκρινόμενες σε συγκεκριμένες κρατικές υποδείξεις
(ήπιες δεξιότητες, ευρωπαϊκά προγράμματα, εσωτερικός PISA) ή
μετασχηματίζοντας το ίδιο το θεσμικό τους καθεστώς (πρότυπα –
πειραματικά σχολεία).
Προσπαθήσαμε
να συνοψίσουμε τα κυριότερα από αυτόν τον νόμο γίγαντα με πήλινα
ποδάρια, προκειμένου να διαμορφώσουμε σε αδρές γραμμές την εικόνα που
διαμορφώνεται. Και από την εικόνα αυτή προκύπτει ένα βασικό συμπέρασμα.
Στον νόμο αυτό αποτυπώνεται με σαφήνεια το νεοφιλελεύθερο όραμα για την
εκπαίδευση. Μιας εκπαίδευσης για λίγους. Μιας εκπαίδευσης που αφορά τον
κόσμο της ψευδεπίγραφης αριστείας εκείνων που γεμίζουν μορφωτικά αγαθά
το portfolio τους για να το εξαργυρώσουν ατομικά στην αγορά, έναντι
εκείνων που αναζητούν στη γνώση τα κλειδιά για να ξεκλειδώσουν τα
μυστικά του κόσμου και τα εργαλεία για να τον αλλάξουν.
Πρόκειται
προφανώς για τη σύγκρουση δύο κόσμων, εκείνον της ατομικής ανέλιξης
έναντι του κόσμου της συλλογικής ανάτασης. Τον κόσμο της ατομικής
ευθύνης έναντι εκείνου της συλλογικής υπευθυνότητας. Τον κόσμο που
ορίζουν οι νόμοι της αγοράς έναντι του κόσμου που ορίζουν οι όροι των
αναγκών της εργαζόμενης πλειοψηφίας. Τον πρώτο κόσμο που υπηρετεί η
κυβέρνηση, έναντι εκείνου που υπηρετούμε και ανήκουμε εμείς.
Είναι
φανερό ότι το νεοφιλελεύθερο αφήγημα έχει δυσανεξία σε ό,τι συλλογικό,
συλλογικές διαπραγματεύσεις στην εργασία, συλλογικές αντιστάσεις μέσα
από την οργανωμένη πάλη των εργαζομένων. Η έννοια της συλλογικότητας
είναι ο στόχος της αφήγησης αυτής που έχει στην πυρήνα της το άτομο και
την ατομική πρόοδο. Κεντρικός όμως στόχος του παρόντος νόμου είναι η
διάλυση του δημοκρατικού τρόπου λειτουργίας των σχολείων και η μετατροπή
τους σε κακέκτυπο επιχείρησης με παντοδύναμο manager να ηγεμονεύει, με
σφιχτή ιεραρχία, με στελέχη χωρίς bonus, με ζημιές και κέρδη, με
μετρήσιμα ποσοτικά αποτελέσματα, με ανάληψη του επιχειρηματικού ρίσκου
(φτωχοί μαθητές) και φυσικά με υποχρέωση αναζήτησης πόρων. Και φυσικό
αποτέλεσμα ενός τέτοιου σχολείου είναι η μεγέθυνση των αντιθέσεων και ο
κοινωνικός και κριτικός αναλφαβητισμός των μαθητών.
Αυτό το σχολείο είναι ακριβώς το σχολείο που ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΜΕ. Ο νόμος αυτός θα μείνει στα χαρτιά γιατί:
1.
δεν βελτιώνει το σχολείο, αντίθετα επιδεινώνει τη λειτουργία του
ιδιαίτερα για τους μαθητές που προέρχονται από τα χαμηλότερα κοινωνικά
στρώματα
2.
επιβάλλει όρους σκληρού ανταγωνισμού και ατομικότητας σε έναν χώρο
κατεξοχήν συνεργατικό και συλλογικό όπως είναι το σχολείο
3.
μεταφέρει την ευθύνη της αποτυχίας του σχολείου στις πλάτες των
μαθητών και των εκπαιδευτικών, αποκρύπτοντας τις πραγματικές αιτίες που
δεν είναι άλλες από την φτώχια και την ανισότητα
4. επιβάλλει την αρχή του ενός έναντι της δημοκρατικής λειτουργίας
5. δεν μας υπολογίζει
Είμαστε
πεπεισμένοι ότι το εκπαιδευτικό κίνημα θα καταφέρει με την
αποφασιστικότητα που έχει δείξει τόσες φορές στο παρελθόν να ακυρώσει
στην πράξη αυτό το αίσχος και θα προασπίσει τόσο τα μορφωτικά δικαιώματα
των μαθητών όσο και τη δημοκρατική λειτουργία του σχολείου.
* Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο της Ανεξάρτητης Αγωνιστικής Κίνησης του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Π.Ε "Αριστοτέλης"
